Vinden we dat er een sterk sociaal weefsel in de buurt is? Hoeveel inwoners doen aan vrijwilligerswerk? Hoe staan we tegenover diversiteit? En hoeveel inwoners ervaren discriminatie? Hoeveel sociaal contact hebben we?

Een sterk sociaal weefsel en persoonlijke netwerken hebben een positieve invloed op de samenleving. Ze zorgen voor ondersteuning, betrokkenheid en sociale contacten. Op haar beurt bevordert een hoge mate van buurtintegratie het veiligheidsgevoel. Een lokaal bestuur dat inwoners betrekt bij en consulteert over het beleid en bevraagt over hun wensen en verwachtingen, stimuleert hen om zich maatschappelijk te engageren en een volwaardige rol als burger op te nemen in de samenleving.

Onderstaande indicatoren geven inzicht in het sociaal weefsel in elke gemeente, in de openheid voor andere culturen en in de mate van burgerbetrokkenheid. Andere indicatoren beschrijven de feitelijke veiligheid en de mate waarin inwoners problemen zoals vandalisme, criminaliteit en buurthinder ervaren.

De indicatoren kennen twee soorten bronnen:
- indicatoren uit registerdatabanken: centrale databanken van andere (Vlaamse en federale) overheidsinstanties,
- indicatoren uit de burgerbevraging: grootschalige burgerbevraging bij de inwoners van alle Vlaamse gemeenten.

Samenleven is één van de 13 basisthema’s. Voor dit thema zijn er 2 indicatoren uit registerdatabanken (criminaliteitsgraad en misdrijven naar type) en 34 indicatoren uit de burgerbevraging (zoals actief in bewonersgroep, intensiteit van contacten, buurtproblemen) opgenomen. Alle indicatoren die behoren tot het thema Samenleven vind je hier.

Over de betrokkenheid van mensen bij het gemeentebestuur en de wisselwerking met het lokale bestuur lees je meer in het thema Lokaal bestuur.

Meteen alle resultaten van de burgerbevraging voor het thema Samenleven downloaden? Klik hier!

7 op de 10 heeft minstens maandelijks contact

29% van de inwoners heeft veel sociaal contact. Dit betekent dat zij gemiddeld meermaals per maand sociaal contact hebben. 37% van de inwoners heeft gemiddeld één keer per maand sociaal contact. 34% heeft maar weinig sociaal contact – dit betekent minder dan maandelijks. De contacten met buren zijn minder frequent dan die met familie of vrienden. 6 op de 10 zegt nooit of slechts uitzonderlijk contact te hebben met de buren, terwijl slechts 2 op de 10 nooit of uitzonderlijk contact heeft met familie of vrienden.

In negentien gemeenten heeft meer dan 35% veel sociaal contact. Dat zijn vooral gemeenten in Limburg.

Het valt momenteel maar moeilijk in te schatten wat het effect van de COVID-19-pandemie geweest is op deze cijfers. Lees meer over de mogelijke impact van COVID-19 op de cijfers op de themapagina COVID.

Aandeel inwoners dat meermaals per maand sociaal contact heeft
Alle gemeenten, 2020, in procenten

Bron: Burgerbevraging Gemeente-Stadsmonitor, Agentschap Binnenlands Bestuur

De helft vindt sociaal weefsel in de buurt sterk

47% van de inwoners ervaart een sterk sociaal weefsel in de buurt. Zij hebben veel contacten met de mensen in hun buurt, voelen zich thuis bij deze mensen, vertrouwen hen en merken dat buren elkaar willen helpen. Slechts 14% ervaart een zwak sociaal weefsel.

In drie gemeenten is het aandeel dat een sterk sociaal weefsel ervaart kleiner dan 35%. In 17 gemeenten daarentegen ligt dit aandeel boven de 60%. Gemeenten met een sterk sociaal weefsel vind je vooral in West-Vlaanderen.

In de dertien centrumsteden is het sociaal weefsel minder sterk. Het aandeel dat het sociaal weefsel in de buurt sterk vindt, is er 8% kleiner dan in Vlaanderen. Ook in de Vlaamse Rand en in de stadsrand rond Antwerpen is het sociaal weefsel minder sterk.

Aandeel inwoners dat sterk sociaal weefsel in de buurt ervaart
Alle gemeenten, 2020, in procenten

Bron: Burgerbevraging Gemeente-Stadsmonitor, Agentschap Binnenlands Bestuur

Bijna 2 op de 10 doet vrijwilligerswerk

16% van de inwoners zegt regelmatig vrijwilligerswerk te doen. Het afgelopen jaar besteedden ze daar wekelijks gemiddeld 5,5 uur aan.

In vier gemeenten doet minder dan 10% vrijwilligerswerk en in zeven gemeenten is dat meer dan 22%. Minder mensen doen vrijwilligerswerk in de Denderstreek en in enkele gemeenten in de Vlaamse Rand.

Aandeel inwoners dat aan vrijwilligerswerk doet in vrijetijdsbesteding
Alle gemeenten, 2020, in procenten

Bron: Burgerbevraging Gemeente-Stadsmonitor, Agentschap Binnenlands Bestuur

1 op de 3 positief tegenover diversiteit

Op basis van zes stellingen rond diversiteit kan de houding van inwoners ten opzichte van diversiteit bekeken worden. 35% van de inwoners heeft een positieve houding tegenover diversiteit. 43% is eerder neutraal en 21% staat negatief tegenover diversiteit.

Aandeel inwoners dat positief staat tegenover diversiteit
Alle gemeenten, 2020, in procenten

Bron: Burgerbevraging Gemeente-Stadsmonitor, Agentschap Binnenlands Bestuur

In drie gemeenten heeft minder dan 20% een positieve houding ten opzichte van diversiteit. In achttien gemeenten heeft de helft of meer een positieve houding. Dat zijn vooral gemeenten rond Brussel en Leuven. Ook in de dertien centrumsteden staan meer mensen positief tegenover diversiteit: het aandeel is er 5% groter dan in Vlaanderen.

De helft van de inwoners is het eens met de stelling dat mensen met verschillende herkomst goed samenleven. Bij de gemeenten waar het grootste aandeel van de inwoners het eens is met deze uitspraak, zijn er zes gemeenten van de Vlaamse Rand. Met de stelling dat de aanwezigheid van mensen met verschillende herkomst een verrijking is, is 44% van de inwoners het eens. Ook hier zien we zes gemeenten uit de Vlaamse Rand bovenaan staan. Ook de stedelingen zijn het in het algemeen eerder eens met deze uitspraak, namelijk 54% van de inwoners van de centrumsteden.

Bijna 1 op de 3 inwoners vindt dat er teveel mensen met een verschillende herkomst in de gemeente wonen. In de centrumsteden is dit hoger, namelijk 40%. Dit aandeel is toegenomen in vergelijking met drie jaar geleden. In 2017 lag dit percentage nog maar rond een kwart van de bevolking, zowel in Vlaanderen als in de centrumsteden.

Langs de andere kant vindt 66% van de inwoners dat personen met een andere herkomst best sympathiek zijn als je ze beter leert kennen. Bijna 6 op 10 vindt het zinvol om ontmoetingsactiviteiten op te zetten om elkaar beter te leren kennen en maar 23% vindt het onprettig om buren met een andere herkomst te hebben.

Aandeel inwoners dat het eens is met voorgelegde stelling rond diversiteit
Vlaams Gewest en 13 centrumsteden, 2020, in procenten

Bron: Burgerbevraging Gemeente-Stadsmonitor, Agentschap Binnenlands Bestuur

1 op de 10 ervaart discriminatie

12% van de inwoners geeft aan dat ze het afgelopen jaar met discriminatie in aanraking gekomen zijn. Discriminatie omwille van geslacht en herkomst komen het meest voor. 6% voelde zich het afgelopen jaar gekwetst, beledigd of benadeeld vanwege zijn of haar geslacht, 5% vanwege zijn of haar herkomst. Discriminatie omwille van een beperking of omwille van seksuele geaardheid komen minder voor.

In zes gemeenten zegt meer dan 17% van de inwoners zich gediscrimineerd te voelen. Dat zijn vooral grotere steden en enkele gemeenten in de Vlaamse Rand. Het aandeel dat zich gediscrimineerd voelt, is ook groter in de centrumsteden. Daar geeft 18% van de inwoners aan zich het afgelopen jaar gekwetst of benadeeld te hebben gevoeld. Logischerwijs hangt dit ook samen met de samenstelling van de bevolking, en is de kans groter in de (centrum)steden.

Aandeel inwoners dat zich afgelopen jaar gediscrimineerd heeft gevoeld
Vlaams Gewest en 13 centrumsteden, 2020, in procenten

Bron: Burgerbevraging Gemeente-Stadsmonitor, Agentschap Binnenlands Bestuur