Groeit de bevolking in mijn gemeente? En komt dat door migratie of door een natuurlijke aangroei? Hoe sterk vergrijst de bevolking? Hoeveel inwoners zijn van buitenlandse herkomst?

De omvang en structuur van de bevolking zijn essentiële parameters voor heel wat aspecten van het (boven)lokaal beleid. Wie er woont in de gemeente heeft gevolgen voor de belastingopbrengsten van lokale besturen en voor de voorzieningen die zij moeten aanbieden, aangepast aan de noden van de bewoners. Prognoses voor de ontwikkeling van de bevolking bereiden besturen voor op de uitdagingen van morgen. Vooral de aanhoudende bevolkingsgroei, de toenemende vergrijzing en de groeiende diversiteit hebben een grote impact op veel maatschappelijke terreinen.

We zijn met steeds meer in Vlaanderen. Dat zet een grote druk op de open ruimte. De bevolking wordt ook ouder en meer divers. Vooral de steden merken als eerste de uitdagingen inzake demografie en samenleven. Indicatoren becijferen de loop van de bevolking aan de hand van de geboorten, overlijdens en migratie. Andere indicatoren tonen het aandeel van diverse groepen in de bevolking: van jongeren, van ouderen, van personen van vreemde herkomst, van alleenwonenden... De bevolkingsprognoses berekenen de bevolking en de relatieve omvang van diverse groepen vooruit tot in 2040.

De indicatoren kennen twee soorten bronnen:
- indicatoren uit registerdatabanken: centrale databanken van andere (Vlaamse en federale) overheidsinstanties,
- indicatoren uit de burgerbevraging: grootschalige burgerbevraging bij de inwoners van alle Vlaamse gemeenten.

Demografie is één van de 13 basisthema’s. Voor dit thema zijn er 39 indicatoren uit registerdatabanken (zoals inwonersaantal, migratiesaldo, huishoudens naar grootte) en 3 indicatoren uit de burgerbevraging (inwoners die al tien jaar in de gemeente wonen, woonduur gemeente en woonduur buurt) opgenomen. Alle indicatoren die behoren tot het thema Demografie vind je hier.

Meteen alle resultaten van de burgerbevraging voor het thema Demografie downloaden? Klik hier!

In 10 jaar groeit bevolking van bijna de helft van de gemeenten meer dan 5%

In 2022 telt het Vlaamse Gewest 6,7 miljoen inwoners. Dat is een toename van 5,5% ten opzichte van tien jaar eerder. Er zijn echter grote verschillen tussen de gemeenten. In 19 gemeenten groeit het inwonersaantal met meer dan 10% ten opzichte van 10 jaar geleden. Er is een grotere bevolkingsgroei in en rond de grote steden. Ook in de Vlaamse Rand is er een grotere groei die reikt tot de Denderstreek en Tienen. Andere regio’s met grotere groei situeren we in de Noorderkempen en in Noord-Limburg. In 16 gemeenten krimpt de bevolking. Dat zijn vooral kleinere gemeenten in West-Vlaanderen.

Aangroei van bevolking ten opzichte van 10 jaar eerder
Alle gemeenten, 2022, in procenten

Bron: Statbel, via Statistiek Vlaanderen, bewerking ABB

Bevolking groeit door migratie

De loop van de bevolking is de som van de geboorten, overlijdens en de verhuisbewegingen. Het saldo van de geboorten min de overlijdens noemen we het natuurlijk accres of de natuurlijke aangroei. In 2021 bedroeg het +1.239 personen of +0,19 per 1.000 inwoners. Verhuisbewegingen worden onderverdeeld in migratie van of naar een andere gemeente in België (interne migratie) en migratie van of naar het buitenland (externe migratie). In 2021 verhuisden 15.262 personen binnen België (dus zowel binnen Vlaanderen als vanuit een ander gewest naar Vlaanderen), of 2,29 per 1.000 inwoners. 30.166 personen verhuisden vanuit het buitenland naar Vlaanderen, of 4,53 per 1.000 inwoners.

Aangroei van de bevolking ten opzichte van voorgaand jaar, opgesplitst naar bron
Vlaams Gewest, 2021, in aantal per 1.000 inwoners

Bron: Statbel, via Statistiek Vlaanderen, bewerking ABB

Vergrijzing sterkst in de kustgemeenten

De omvang van de vergrijzing lezen we vaak af aan de verhouding van de 65-plussers tot de bevolking op beroepsactieve leeftijd – dit is de bevolking tussen 20 en 64 jaar. We noemen dit de grijze druk. In Vlaanderen bedraagt die 36%. Dit betekent dat er voor elke 65-plusser in Vlaanderen bijna drie personen van beroepsactieve leeftijd zijn. De verhouding heeft belangrijke gevolgen voor bijvoorbeeld de betaalbaarheid van de pensioenen.

Wel zijn er grote verschillen tussen gemeenten. De grijze druk is het grootst in de kustgemeenten, de stadsrand van Antwerpen en Zuid-Limburg. In tien gemeenten is de grijze druk groter dan 50%. Acht ervan zijn kustgemeenten. In drie gemeenten is de grijze druk kleiner dan 25%. Daar zijn er voor elke 65-plusser ongeveer vier personen tussen 20 en 64 jaar.

Grijze druk
Alle gemeenten, 2022, in procenten

Bron: Statbel, via Statistiek Vlaanderen, bewerking ABB

Gezinsverdunning zet zich door

Begin 2022 waren er in het Vlaamse Gewest 2,89 miljoen private huishoudens. De 2-persoonsgezinnen maken met 34% nog net de grootste groep uit. De 1-persoonsgezinnen vormen met 33% een bijna even grote groep. De 3-persoonsgezinnen zijn goed voor 14% en net geen 20% zijn gezinnen met 4 of meer personen. De 1-persoonsgezinnen nemen een steeds groter aandeel in, de twee-persoonsgezinnen blijven stabiel in aandeel, de gezinnen met meer dan 3 personen dalen in aandeel.

In de centrumsteden en de kustgemeenten loopt het aandeel 1-persoonsgezinnen op tot 40% en meer.

Aandeel private huishoudens naar grootte
Vlaams Gewest, 2022, in procenten

Bron: Statbel, via Statistiek Vlaanderen, bewerking ABB

Een kwart is van buitenlandse herkomst

Begin 2022 woonden er in het Vlaamse Gewest ongeveer 1.677.000 personen van buitenlandse herkomst. Dat is 25% van de bevolking. Personen van buitenlandse herkomst behoren tot één van drie groepen: (a) zij hebben een andere dan de Belgische nationaliteit; (b) zij hadden bij de geboorte een andere nationaliteit of (c) ten minste één ouder had bij de geboorte een andere nationaliteit. De personen met niet-EU-herkomst vormen met 14,7% de grootste groep. De overige 10,4% heeft een EU-herkomst.

In 12 gemeenten is het aandeel groter dan 50%. In nog eens 12 gemeenten ligt het aandeel tussen 40% en 50%. Het aandeel personen van buitenlandse herkomst ligt het hoogst in de grootsteden Antwerpen en Gent, in de grensstreek met Nederland in de provincies Antwerpen en Limburg, in Midden-Limburg en in de Vlaamse Rand. In slechts drie gemeenten is het aandeel personen van buitenlandse herkomst kleiner dan 5%.

Meer informatie over personen van buitenlandse herkomst vind je ook op de themapagina Integratie.

Aandeel personen van buitenlandse herkomst
Alle gemeenten, 2022, in procenten

Bron: Statbel, via Statistiek Vlaanderen, bewerking ABB

Verwachte bevolkingsgroei in bijna alle gemeenten

Tegen 2040 worden er 7% meer inwoners verwacht in het Vlaamse Gewest. Er zullen dan 7,1 miljoen inwoners zijn. In bijna alle gemeenten wordt tussen 2021 en 2040 een groei van de bevolking verwacht. In slechts 25 gemeenten zal er naar verwachting een stagnatie tot lichte daling van het inwonersaantal zijn.

Tussen 2021 en 2040 zal vooral de bevolking van 60 jaar en ouder toenemen. Tegen 2040 zal het aantal 60-plussers 22% groter zijn. De groep jonger dan 60 jaar zal vrij stabiel blijven en slechts 1% toenemen. De sterkere stijging van het aantal 60-plussers ten opzichte van de andere leeftijdsgroepen zal leiden tot een toenemende grijze druk.

Projectie van aantal inwoners
Vlaams Gewest, 2021-2040, in aantal inwoners

Bron: Statistiek Vlaanderen, bewerking ABB